تعریف شغل و مفاهیم مرتبط

پژوهشگران مختلف از واژه هایی نظیر پست، شغل و وظیفه برای معانی متفاوتی استفاده می کنند. با اتخاذ دیدگاهی کلان به محتوای کار، می توان همه مشاغل را به عنوان شغل در نظر گرفت. یک سطح پایین تر از مشاغل، رسته شغلی است که وظایف موجود در سازمان ها در قالب چندین رسته شغلی می توان سازماندهی کرد. هر گروه شغلی را می توان مجموعه ای از رده های شغلی تقسیم کرد. یک شغل به محتوای کاری اشاره دارد که توسط افراد دارای کار یکسان، انجام می شود. کوچکترین واحد تحلیل کار، مولفه یا عنصر است که این عنصر نیازمند شرح فرآیندهای جسمانی و فکری است. واحد بزرگتر از عنصر، فعالیت است. فعالیت ها خوشه هایی از عناصر هستند که معطوف به انجام الزامات کار هستند. وظایف مجموعه ای از فعالیت هاست که معطوف به تحقق اهداف شغلی خاص هستند. چنانچه شغلی به صورت کامل تجزیه و تحلیل شود، معمولاً بین 30 الی 100 وظیفه را در بر می گیرد. واحد دیگر شغل که از وظیفه بزرگتر است، تکلیف است. تکلیف مجموعه ای از وظایف است که معطوف به اهداف شغل هستند.

شغل مجموعه ای از تکالیف، وظایف، فعالیت ها و عناصری است که بتواند به تنهایی توسط یک شاغل انجام شود. از این روی مامور نیروی انتظامی یک شغل محسوب می شود که در یک واحد ممکن است به 15 شاغل نیاز باشد که در این حالت گفته میشود 15 پست یا سمت نیروی نیروی انتظامی در این واحد وجود دارد. یعنی یک شغل دارای 15 پست یا سمت است.

یک شغل در برگیرنده گروهی از وظایف محدود است که باید انجام شود و مسئولیت هایی که باید برای تحقق نتایج نهایی بر عهده گرفته شود. نقش با الزامات رفتاری مورد نیاز برای انجام کار و انتظاراتی که از افراد در جهت انجام آن می رود، سر و کار دارد.

خانواده شغلی در برگیرنده تعدادی شغل است که به لحاظ فعالیت ها، دانش ها، مهارت های مورد نیاز به هم مرتبطند و ساختار مشاغل، دارای یک ساختار رتبه بندی جداگانه برای هر خانوده است.