اثر سوتی دادن (pratfall effect)

اثر پرات فال در روان‌شناسی اجتماعی ، تأثیر پرتفال گرایش به تغییر بین فردی پس از اینکه فرد مرتکب اشتباه می‌شود، بسته به شایستگی درک شده فرد است. به طور خاص، افراد بسیار شایسته پس از ارتکاب اشتباهات، دوست‌داشتنی‌تر می‌شوند، در حالی که افراد متوسط ​​به ظاهر حتی اگر اشتباه مشابهی را مرتکب شوند، کمتر دوست‌داشتنی می‌شوند.

شخصی به نام الیوت آرونسون، روانشناس و محقق دانشگاه تگزاس در آستین با کمک همکارانش یک آزمایشی را روی گروهی از دانشجویان انجام میده و نتایج آن را در سال 1966 با عنوان The effect of a pratfall on increasing interpersonal attractiveness منتشر می کند. در این آزمایش او 4 نوار به دانشجوهای خود داد.  در این نوارها متقاضی شرکت در یک مسابقه به تعدادی سوال پاسخ می داند.

افراد با توانایی بالا به 92درصد سوال‌ها پاسخ داده بودند و افراد متوسط به 30 درصد سوال ها. سپس به دانشجویان گفته بود با کدام دسته ارتباط می گیرند و به آن ها امتیاز دهید.

نوار اول افرادی با توانایی بالا در پاسخ به سوالات امتحان بودند، نوار دوم افرادی با توانایی متوسط، نوار سوم افراد با توانایی بالا که در حین امتحان یک سوتی و رفتار اشتباهی رو مرتکب می شدند و نوار چهارم نیز افرادی با توانایی متوسط که همان سوتی و رفتار اشتباه رو مرتکب می شدند.

همانطور که واضح است تمایل افراد به فردی بود که توانایی بیشتری در پاسخ دادن به سوالات داشت چرا که او را یک متخصص قلمداد می کردند. (با شنیدن نوار 1 و 2) اما در ادامه فرایند اتفاق جالبی افتاد، در نوار 3 و 4 محقق یک partfall یا سوتی وارد کرد، صدای شکستن آمد و صدایی که می گفت (اوه خدای من روی کت و شلوار جدیدم قهوه ریخت). بله محقق می خواست بداند اثر سوتی دادن در حین امتحان در تمایل افراد به آن ها چه نتیجه ای را در بر دارد.

او در پایان متوجه شد دانشجویان به افراد با توانایی بالا که از قضا یک سوتی هم دادند امتیاز بیشتری می داند اما برعکس وقتی امتحان را خوب می‌دادند، ولی قهوه‌ای نمی‌ریختند، یا امتحان را بد می‌دادند و قهوه را می‌ریختند، امتیاز کمتری می‌گرفتند.