شبکه‌های بین‌سازمانی

شبکه‌های بین‌سازمانی به روابطی اشاره دارند که توسط سازمان‌ها در تنظیمات عمودی و/یا افقی متنوع ایجاد می‌شوند تحقیقات شبکه بین‌سازمانی معمولاً نه به عنوان یک رشته مستقل، بلکه به عنوان زیرشاخه‌ای از نظریه سازمان تلقی می‌شود.

شبکه‌های بین‌سازمانی سیستم‌هایی هستند که بین دو یا چند سازمان یا واحدهای مختلف با هدف مشترک ایجاد می‌شوند تا همکاری، تبادل دانش، اشتراک منابع یا نوآوری را تسهیل کنند. این شبکه‌ها می‌توانند ساختاری غیررسمی تا قراردادمحور و رسمی باشند و برای رسیدن به منافع مشترک، کاهش هزینه‌ها یا افزایش سرعت نوآوری طراحی می‌شوند.

انواع اصلی شبکه‌های بین‌سازمانی

• شبکه‌های غیررسمی (Informal networks)
  بدون قرارداد یا ساختار رسمی، بر روابط فردی و تبادل دانش استوارند.

• کنسرسیوم‌ها (Consortia)
  گروهی از سازمان‌ها با هدف مشخص (مثلاً تحقیق و توسعه یا استانداردسازی)، با قراردادهای موقت و محدوده‌محور.

• شراکت‌های استراتژیک (Strategic alliances)
  همکاری بلندمدت بین سازمان‌ها با اهداف مشترک، بدون ادغام کامل ساختاری.

• شبکه‌های صنعت/کلوب‌های صنعتی (Industry networks / Industrial clubs)
  بازوی شبکه‌ای از بازیگران یک صنعت برای تبادل دانش، استانداردسازی و نوآوری.

• کارگروه‌های پروژه‌ای (Project-based task forces)
  تیم‌های موقتی با هدف مشخص که اعضای چند سازمان را کنار هم می‌آورند تا پروژه‌ای خاص انجام شود.

• شبکه‌های مبتنی بر داده و اشتراک منابع (Resource-sharing networks)
  اشتراک منابع مانند داده‌ها، زیرساخت یا تجهیزات به‌طور مشترک بین سازمان‌ها.

• شبکه‌های مشارکتی نوآوری (Open innovation networks)
  همکاری با کارآفرینان، دانشگاه‌ها و شرکت‌های خارج از سازمان برای وارد کردن ایده‌ها و فناوری‌های جدید.

• شبکه‌های زنجیره ارزش مشترک (Joint value networks)
  مدیریت هم‌راه فرایندها و منابع در زنجیره ارزش بین چند طرف با هدف بهبود کارایی کل زنجیره.

• مدل‌های ترکیبی (Hybrid models)
  ترکیبی از دو یا چند مدل بالا که به‌طور همزمان اجرا می‌شوند.